Aneurysma

Een verwijding van een (slag)ader wordt een aneurysma genoemd. Een aneurysma zelf geeft vaak geen klachten en patiënten worden soms een tikkende tijdbom genoemd.

Een aneurysma is een lokale uitzetting van een slagader. Wanneer die uitzetting meer dan 50% van de normale diameter van het vat bedraagt, spreken we van een aneurysmatische verwijding. Aneurysmata kunnen op allerlei plaatsen in het lichaam voorkomen (hersenslagader, halsslagader, de grote lichaamsslagader en slagaders naar de benen). Het meest bekend (en het meest frequent voorkomend) is het aneurysma van de grote lichaamsslagader (aorta).

Een aneurysma komt veelal voor bij mensen met atherosclerose maar dit is niet uitsluitend de oorzaak. Ook andere factoren zijn waarschijnlijk van belang zoals de plaatselijke druk van binnenuit de slagader, de hoeveelheid elastisch- en bindweefsel in de vaatwand, en familiaire genetische aanleg.

Oorzaken Aneurysma

Vroeger dacht men dat een aneurysma louter werd veroorzaakt door arthesclerose (het dichtslibben van de bloedvaten door een ongezonde levensstijl en te hoog cholesterol). In de loop der jaren komen ze terug op deze gedachte. Aneurysma’s komen in sommige families veel voor en er lijkt in dat geval ook een bepaalde genetische aanleg voor te bestaan. Desondanks is er bij veel patiënten met een aneurysma iets aan te merken op de levensstijl.

Risicofactoren zijn o.a.:

  • Overgewicht
  • Roken
  • Hoge bloeddruk
  • Weinig beweging
  • Hoge leeftijd
  • Diabetes
  • Alcohol misbruik

Symptomen Aneurysma

Over het algemeen leidt een aneurysma niet of nauwelijks tot klachten. Dit is dus tevens het grote gevaar van een aneurysma. Indien deze niet op tijd wordt ontdekt en behandeling kan het verwijde bloedvat scheuren.

Acute dissectie

Bij een acute dissectie, hierbij scheurt de binnenste wand van het bloedvat en verzamelt zich bloed tussen de binnenste en buitenste wand, ontstaan wel klachten. De patiënt kan ernstige pijn verduren en er kan uiteindelijk sprake zijn van bewustzijnsverlies.

Ruptuur
Als de aneurysma ‘knapt’ en het bloedvat als het ware op die verzwakte plek open scheurt dan zal de patiënt in korte tijd veel bloed verliezen. Hoe lang het lichaam dit kan compenseren is afhankelijk van de plek van het aneurysma, maar snel handelen is absoluut vereist.

Diagnose Aneurysma

Voor de diagnose van een vasculair aneurysma worden verschillende methoden gebruikt, waaronder een lichamelijk onderzoek, radiologisch onderzoek, computertomografie (CT-scan), arteriografie, echografie en kernspinresonantie (MRI). Soms wordt een vasculair aneurysma bij toeval ontdekt tijdens een routineonderzoek.

Behandeling Aneurysma

De operatie
Bij een operatie wegens een aneurysma van de aorta abdominalis wordt het slechte gedeelte van het bloedvat vervangen door een kunststof bloedvat (vaatprothese). Is het aneurysma beperkt tot de buikslagader, dan wordt een buisprothese ingehecht, loopt het aneurysma door tot in de slagaders naar het bekken of de benen dan zal een broekprothese (een buis met 2 poten) gebruikt worden.  Voor deze operatie wordt de gehele buik opengemaakt (van maagkuiltje tot schaambeen). In een enkel geval zal gekozen worden voor een benadering vanuit de zijkant / de flank. Bij een noodzakelijke spoedoperatie wegens een scheur (ruptuur) van een AAA is de operatie procedure hetzelfde. Vanwege het bloedverlies echter is de kans op complicaties of sterfte als gevolg van de operatie vanzelfsprekend groter.

Ook bij een aneurysma in een ander (slag)ader kan er voor een operatieve procedure worden gekozen. In veel gevallen zal een buisprothese het aangedane stuk bloedvat vervangen.

Andere behandelingsmethode
Naast de gebruikelijke buikoperatie bestaat er sinds enkele jaren een nieuwe behandelingsmethode. Hierbij wordt via een kleine operatie in de lies een kunststof vaatprothese (endoprothese) in opgevouwen toestand via de liesslagader opgeschoven tot in de buikslagader. Daar wordt de endoprothese uitgevouwen. Deze endoprothese verstevigt dan de uitgerekte bloedvatwand. Deze methode kan uitsluitend worden toegepast indien het aneurysma aan een aantal voorwaarden voldoet. Zo mag het aneurysma bijvoorbeeld niet te bochtig zijn en moet er genoeg plaats zijn om de endoprothese te kunnen verankeren. Ook mogen de liesslagaders niet te nauw of gekronkeld zijn. Daarom komt niet iedereen in aanmerking voor deze behandeling.  Het voordeel van deze nieuwe behandeling is dat het een minder zware operatie is dan de operatie via de buik. Daardoor is de opnameduur korter, het verblijf op de intensive care unit niet altijd noodzakelijk en het herstel verloopt sneller. Ook lijkt de kans op complicaties of overlijden kleiner bij deze nieuwe procedure.
(Heycop, 2003)