Nierinsufficiëntie

De nieren filtreren afvalstoffen uit het bloed en zijn betrokken bij de bloeddruk. De nieren regelen ook het zuur-base evenwicht en de samenstelling van het bloed. Kortom, een belangrijk orgaan! Bij nierinsufficiëntie is er sprake van een verminderde nierfunctie.

De nieren zijn twee boonvormige organen van circa 12 centimeter en liggen aan de zijkanten van het lichaam (aan de binnenkant van de rug). De nieren zorgen er niet alleen voor dat afvalstoffen worden verwijderd uit het lichaam, maar zorgen ook voor een goede hormoon- en vochtbalans. Het spreekt voor zich dat wanneer de nieren niet meer goed functioneren er een levensbedreigende situatie kan ontstaan. Indien de nieren (of renes) niet meer naar behoren functioneren zal er gekozen worden voor nierdialyse (indien dieet i.c.m. medicatie niet meer afdoende zijn). Ook komen nierpatiënten – mits ze hiervoor in aanmerking komen – op een transplantatielijst.

De werking van de nieren berust op een drietal principes; ultratiefiltratie, reabsorptie en excretie. Hieronder in het kort weergegeven:

  • Ultratiefiltratie:
    Binnen de nieren is er een verhoogde bloeddruk, waardoor het bloed via de endotheelwand van de capillairen in de kapselholte geperst wordt waarbij het endotheel werkt als een filter. Het ultrafiltraat in de kapselholte wordt voorurine genoemd.
  • Reabsorptie
    De ultratiefiltratie is niet-selectief en houdt enkel rekening met de grootte. Daardoor zit in het voorurine veel stoffen die het lichaam nodig heeft. Reabsorptie is het proces waarbij door actief transport deze stoffen terug het bloed in worden genomen.
  • Excretie
    Ook in het tweede capillairnetwerk worden bepaalde afvalstoffen aan het nierkanaal afgegeven. Dit is een actief transport proces. In totaal wordt maar liefst 99% van het voorurine teruggebracht in het bloed. Wat overblijft gaat via de ureter naar de blaas. (Gregoire, 2003)

Een ander woord voor slecht functionerende nieren (renes) is nierinsufficiëntie. Vaak zijn de eerste tekenen van nierinsufficiëntie een verhoogd ureumgehalte in de urine en de daarmee gepaard gaande klachten als moeheid, sufheid, misselijkheid, hoofdpijn en braken.

Oorzaken Nierinsufficiëntie

De oorzaken van chronische nierinsufficiëntie zijn:
  • Nierfilterontsteking.
  • Een aangeboren nierziekte, zoals cystenieren.
  • Een te hoge bloeddruk.
  • Diabetes.
  • Gebruik van medicijngebruik (langdurig). Bijvoorbeeld pijnstillers, lithium en sommige plastabletten.
  • Afgesloten urinewegen, zaols bij een vergrootte prostaat.

Symptomen Nierinsufficiëntie

Omdat de nieren een grote reservecapaciteit hebben, duurt het soms jaren voordat de patiënt erachter komt dat er iets met de nieren aan de hand is. Een bekend verschijnsel van nierinsufficiëntie is dat er eiwit in de urine zit. De klachten komen meestal pas aan het licht als de nieren minder dan 25 procent werken. Hieronder leest u welke symptomen kunnen optreden.

Klachten door de ophoping van afvalstoffen in het lichaam:

  • Gevoel van vermoeidheid;
  • Algeheel ziek gevoel;
  • Niet goed kunnen slapen;
  • Jeuk;
  • Kramp;
  • Dingen vergeten;
  • Misselijk zijn en minder zin in eten;
  • Vergrote vatbaarheid voor infecties;
  • Problemen met de bals van het vocht in het lichaam;
  • Een droge mond en slijmvliezen door uitdroging;
  • Ophoping van vocht. Bijvoorbeeld gezwolle enkels en een dik gezicht;
  • Als gevolg van de slechtere werking maakt de nier meer hormoon aan. Het gevolg is dat de bloeddruk verhoogd. Bloedarmoede, hoofdpijn, spierzwakte, en botontkalking kunnen ook optreden.

Diagnose Nierinsufficiëntie

De arts laat een bloedonderzoek en urineonderzoek doen om nierinsufficiëntie vast te stellen. Hiermee kan de arts vaststellen of er sprake is van schade aan de nieren. De arts kan zo ook in kaart brengen hoe ernstig de schade is.

  • Bloedonderzoek
  • Urineonderzoek

Uitgebreider onderzoek

Als er naar aanleiding van de onderzoeken een verdenking op nierschade is, dan zal uitgebreider onderzoek nodig zijn. Er zullen vragen volgen over het medicijngebruik van de patiënt. Bepaalde medicijnen kunnen namelijk nierschade te gevolg hebben. Ook wordt er nagegaan of er nierproblematiek in de familie bekend is. Er zijn namelijk nierziekten die erfelijk zijn.

Behandeling Nierinsufficiëntie

Veel nierziekten leiden ertoe dat de nierfunctie geleidelijk achteruitgaat. We noemen dit chronische nierinsufficiëntie. De oorzaak kan dan niet meer worden behandeld, maar de snelheid waarmee de nierfunctie achteruitgaat, kan wel worden vertraagd. Verder kunnen er allerlei ontregelingen in het lichaam optreden die minder gevolgen hebben als tijdig wordt ingegrepen.