Eierstokkanker

Eierstokkanker wordt ook wel ovariumcarcinoom genoemd en kan op elke leeftijd voorkomen. Er zijn goedaardige en kwaadaardige vormen van eierstokkanker.

De eierstokken zijn een belangrijk onderdeel van de vrouwelijke geslachtsorganen. In de eierstokken wordt de eicel gevormd en vervolgt het zijn weg naar de baarmoeder alwaar het bevrucht kan worden. Elke maand (binnen elke normale cyclus) vindt er een eisprong plaats, waarbij de gevormde eicel zichzelf losmaakt van de eierstok. Eierstokkanker wordt ook wel ovariumcarcinoom genoemd en kan op elke leeftijd voorkomen. Er zijn zowel goedaardige- als slechtaardige ovariumcarcinomen.

De onderstaande drie vormen van kwaadaardige eierstokkanker komen het meest voor en lenen hun naam uit de plek waar ze zijn ontstaan:

  • Adenocarcinoom
    De tumor is ontstaan uit de buitenste laag van de eierstokken, hiervan is sprake in 80 tot 90% van de gevallen
  • Gonadale stromaceltumor
    Een tumor in de laag alwaar de eicellen liggen te wachten tot de eisprong

  • Kiemceltumor
    Een tumor ontstaan uit één van de kiemcellen (een cel dat uiteindelijk uitgroeit tot een eicel)

Oorzaken Eierstokkanker

Zoals elke vorm van kanker is eierstokkanker niet besmettelijk, het is eveneens geen seksueel overdraagbare ziekte. In veel gevallen blijkt er sprake te zijn van overerving en is de oorzaak van de eierstokkanker genetisch bepaald. Daarnaast zijn er enkele risicofactoren beschreven in de literatuur:

  • Hogere leeftijd
  • Alcoholgebruik
  • Te vet eten
  • Zittend leven / weinig beweging
  • Overgewicht
  • Onvruchtbaarheid (het krijgen van kinderen blijkt een positief effect te hebben op de kans op het ontwikkelen van eierstokkanker)
  • Geven van borstvoeding

Het verwijderen van de eierstokken of het slikken van anti-conceptie medicatie verkleint mogelijk de kans op eierstokkanker.

Symptomen Eierstokkanker

De klachten en symptomen van eierstokkanker zijn niet altijd eenduidig en een diagnose wordt niet zelden te laat gesteld. Er is vaak sprake van een lichte onderbuikpijn en andere vage klachten waarmee vrouwen te laat mee naar de huisarts gaan. Daarom heeft 70% van de vrouwen bij een diagnose, eierstokkanker in een vergevorderd stadium.

Andere veel gehoorde klachten zijn:

  • Opgeblazen gevoel
  • Verminderde eetlust
  • Obstipatie
  • Vaker moeten plassen
  • Pijn in de onderbuik
  • Misselijkheid en diarree

Deze klachten kunnen voorkomen maar kunnen tevens door iets anders veroorzaakt worden. Het is verstandig om de huisarts te raadplegen als de klachten na twee weken nog aanwezig zijn.

Diagnose Eierstokkanker

Indien de huisarts vermoedt dat er sprake kan zijn van eierstokkanker zal deze een lichamelijk onderzoek verrichten. Hierbij hoort ook inwendig onderzoek waarbij gevoeld zal worden naar verdikkingen, zwellingen of andere onregelmatigheden. Bij de huisarts wordt ook de familie-anamnese meegenomen om de eventuele erfelijke factoren goed in kaart te kunnen brengen.

Bij een verhoogd vermoeden van eierstokkanker zal de huisarts een doorverwijzing doen naar de gynaecoloog of andere specialist. De specialist zal in deze fase kijken naar onder andere een bloedonderzoek en eventueel echografie van de eierstokken en baarmoeder.

Om e.e.e. beter in kaart te kunnen brengen zal de specialist ook een CT-scan of MRI-scan kunnen overwegen. Deze scans maken kleine schijfjes van het lichaam waardoor vanuit elke kijkhoek de weefsels in 3D bekeken kunnen worden. Tevens kan er worden gekozen om een kijkoperatie te verrichten waarbij er ook biopten (kleine stukjes weefsels) kunnen worden weggenomen. Deze stukjes worden opgestuurd naar de patholoog-anatoom om te bepalen of het gaat om een tumor en om wat voor tumor.

Behandeling Eierstokkanker

De behandeling van eierstokkanker is op voorhand een curatieve behandeling, dit houdt in dat de behandeling als doel heeft om de patiënt volledig te genezen. Het genezingspercentage ligt op 80% tot 90%, indien de tumor nog niet is uitgezaaid en de diagnose relatief vroeg is gesteld. De behandeling is afhankelijk van het soort tumor en de grootte ervan.

Er wordt gebruik gemaakt van stadium-indeling van tumoren:

  • Stadium I: de tumor is beperkt tot een of beide eierstok(ken)
  • Stadium II: de tumor is doorgegroeid in andere organen binnen het kleine bekken
  • Stadium III: er zijn uitzaaiingen in de buikholte
  • Stadium IV: er zijn uitzaaiingen van eierstokkanker elders in het lichaam (bv. lever)

In veel gevallen wordt er gekozen voor een combinatie-behandeling waarbij allereerst wordt gekeken naar de mogelijkheid om de tumor (met soms de gehele eierstok) chirurgisch te verwijderen. Vervolgens zal er chemotherapie worden toegepast om de kwaadaardige cellen die er zijn, te vernietigen. Helaas kent chemotherapie ernstige bijwerkingen als haarverlies (tijdelijk), moeheid, verminderde weerstand en bloedarmoede.