Sarcoidose

Sarcoïdose wordt ook wel Besnier-Boeck genoemd en is een relatief zeldzame aandoening waar nog geen medicijn voor is gevonden.

Sarcoïdose, Besnier Boeck-Schaumann, is een aandoening waarbij er overal in het lichaam spontane ontstekingsreacties ontstaan. De ziekte komt vooral voor in de longen, gewrichten, lymfeklieren, ogen en de huid. Er is een acute en chronische vorm van de aandoening. De symptomen en klachten zijn met name afhankelijk van de plek van de ontstekingen. De meeste patiënten met sarcoïdose ervaren klachten als vermoeidheid, koorts, pijn en huidafwijkingen.

De aandoening wordt gekenmerkt door het optreden en het ontstaan van granulomen, dit zijn opeengehoopte witte bloedcellen. Deze granulomen kunnen ervoor zorgen dat bepaalde organen minder gaan functioneren. Bovendien ontstaan er bij sommige sarcoïdose-patiënten littekenweefsel in de vitale organen. Op dit moment is er enkel een symptomatische behandeling beschikbaar voor sarcoïdose-patiënten.

Oorzaken Sarcoïdose

De oorzaak van sarcoïdose is anno de 21ste eeuw nog niet bekend. Er is veel discussie gaande over het mogelijke verband tussen de ziekte en bepaalde micro-organismes, specifiek de Rickettsia helvetica, die tijdens een studie bij alle onderzochte sarcoïdose-patiënten werd gevonden in het bloed. Andere studies hebben dit verband overigens nooit officieel kunnen bevestigen. Ander onderzoek laat wel zien dat er mogelijk verband is tussen de ziekte en erfelijkheid en omgevingsfactoren.

Wat wel vaststaat is dat sarcoïdose niet besmettelijk is en dat er ook geen sprake is van een allergische reactie. Vreemd genoeg wordt sarcoïdose vaker geconstateerd in het voorjaar, wat het vermoeden doet rijzen dat omgevingsfactoren invloed hebben op de ontwikkeling van de aandoening.

Symptomen Sarcoïdose

Er zijn twee typen van de aandoening, te weten; acute sarcoïdose en chronische sarcoïdose. De klachten/symptomen van de aandoeningen ontlopen elkaar niet veel. Het verschil zit hem erin dat acute sarcoïdose een kort verloop heeft en dat de symptomen vaak na een jaar verdwenen zijn. Bij chronische sarcoïdose blijven de klachten levenslang bestaan (al dan niet in wisselende ernst).

Hieronder staan de bekende en veelgenoemde klachten bij sarcoïdose;

  • Longproblemen; hoesten, kortademigheid, ophoesten bloed, slijmvorming
  • Gewrichten; pijnlijke, rode, opgezwollen gewrichten, met name tijdens inspanning
  • Huid; specifieke huiduitslag; erythema nodosum
  • Lymfeklieren; in veel gevallen zijn de lymfeklieren verdikt, dit uit zich in een dikkere nek, drukpijnlijk
  • Ogen; verminderd zicht, dubbel zien, wazig zien. Korrelig gevoel, alsof er zand in de ogen zit
  • Koorts
  • Gewichtsafname
  • Verminderde eetlust
  • Vermoeidheid

De symptomen zijn deels afhankelijk van de locatie van de verschillende ontstekingen en kunnen per periode in verschillende vorm/mate merkbaar zijn.

Diagnose Sarcoïdose

Door een bepaald klachtenpatroon wordt de patiënt in de meeste gevallen doorgestuurd naar een specialist. Dit kan bijvoorbeeld een longarts (bij longproblemen) of reumatoloog (bij gewrichtsklachten) zijn. Als de specialist op basis van een anamnese en lichamelijk onderzoek sarcoïdose vermoedt, zal hij aansturen op aanvullend onderzoek.

Bij sarcoïdose is het bloedbeeld over het algemeen niet ernstig verstoord, soms is het bezinkingsgehalte wat verhoogd (BSE). Bij een rontgenfoto van de borstholte kan er worden gezien of er sprake is van een actieve (kleine) longontsteking en vergrote lymfeklieren. Er kan een biopsie worden gedaan van het aangedane gewricht om de diagnose te stellen. Een veelgebruikte scan bij sarcoïdose is een SMS-scan (SMS = somatostatine). Door contrastvloeistof kan de specialist duidelijk zien waar zich ontstekingen bevinden.

Behandeling Sarcoïdose

De behandeling van sarcoïdose is erop gericht om het aantal ontstekingen te reduceren en een eventuele aanwezig ontstekingsreactie af te remmen met medicatie. In veel gevallen wordt prednisolon voorgeschreven met op- en afbouwschema (corticosteroiden). Sarcoïdose is niet te genezen maar er valt wel mee te leven. De behandeling is erop gericht om de symptomen zoveel mogelijk draaglijk te maken (symptomatische behandeling). Bij pijn worden pijnstillers als paracetamol of ontstekingsremmende pijnmedicatie (NSAID’s) voorgeschreven. Op basis van de klachten wordt er bepaald welke medicatie er voorgeschreven wordt. Zo kan er bij vervelende oogklachten, oogdruppels worden voorgeschreven en bij specifieke huidklachten bepaalde huidzalf.