Depressie

Bij een depressie is er sprake van ernstige neerslachtigheid, somberheid en beperkt de patiënt in zijn dagelijks functioneren.

Een depressie is een stemmingsstoornis die wordt gekenmerkt door een verlies van levenslust en zware neerslachtigheid. Wanneer iemand zich depressief voelt, is diegene niet zomaar verdrietig of boos. Er is op dat moment sprake van een intens gevoel van aanhoudend verdriet, hopeloosheid en hulpeloos zijn. Deze gevoelens hebben invloed op het dagelijks functioneren. Een verdrietige ingrijpende gebeurtenis kan leiden tot een depressie, deze duurt in ieder geval langer dan twee weken.

Een depressie kan maanden duren, maar het gaat meestal binnen een half jaar vanzelf over. Er wordt al gauw gesproken over de term ‘depressie’ wanneer iemand in een dip zit. Echter spreekt men pas van een klinische depressie wanneer aan een uitgebreid aantal criteria wordt voldaan (zie symptomen), zoals vastgelegd in de DSM-IV. Een vorm van depressie waarbij de symptomen minder heftig zijn, maar wel lang aanhouden wordt ook wel dysthymie genoemd.

Oorzaken Depressie

Een goed aanwijsbare oorzaak van een depressie is niet goed te beschrijven. Vaak is er sprake van meerdere factoren die tegelijkertijd een rol spelen in de manifestatie van de depressie. Er kan sprake zijn van bepaalde zeer ingrijpende gebeurtenissen in het leven, bijvoorbeeld als een dierbare overlijdt of het gaat erg slecht op het werk of thuis. Ook lichamelijke klachten kunnen een aanleiding tot een depressie zijn. Bovendien kunnen psychische problemen (bv. laag zelfbeeld of gepest worden) ook een rol spelen in de totstandkoming van een depressie. Tot slot kunnen drugsgebruik en een laag sociaal economische status (SES) ook een oorzaak en/of gevolg zijn van een depressie.

Symptomen Depressie

Volgens de DSM-IV criteria doen zich één of twee van de volgende elementen voor:

  • Gedeprimeerde stemming of verlies van belangstelling of genoegen, gecombineerd met de volgende symptomen: er is een duidelijke afname te zien van belangstelling in aangename activiteiten, veranderende eetlust, gewichtstoename of afname, verstoord slaappatroon en vrijwel alle dagen vermoeidheid of energieverlies.
  • De symptomen veroorzaken klinisch lijden of belemmering in sociale, beroepsmatige of andere belangrijke omstandigheden
  • De symptomen kunnen niet beter worden verklaard door rouw, duren langer dan twee maanden en worden gekenmerkt door belemmering in functioneren, suïcidale gedachten, psychotische symptomen of psychomotorische retardatie.

Wanneer er wordt voldaan aan slechts één symptoom: symptoom depressie
Wanneer er wordt voldaan aan twee tot vier symptomen: minor depressie
Wanneer er wordt voldaan aan vier tot negen symptomen: major depressie

Diagnose Depressie

Het is belangrijk om een juiste diagnose te stellen. Alleen dan kan er een passende behandeling gestart worden of een passende oplossing worden gezocht. Vaak stelt de huisarts een diagnose of een voorlopige diagnose. In de meeste gevallen stelt een psycholoog de diagnose. Of iemand aan een depressie lijdt, is niet eenvoudig vast te stellen. Depressie kan namelijk samengaan met angstklachten of lichamelijke ziektebeelden. Om de juiste diagnose te kunnen stellen zijn er psychologische testen ontwikkeld die worden gehanteerd door de psycholoog en/of huisarts.

Behandeling Depressie

Een depressieve cliënt kan niet zomaar naar een instelling stappen en vragen om psychotherapie (zie hieronder). Via de huisarts moet er eerst een verwijzing komen waardoor de cliënt gebruik kan maken van gespecialiseerde zorg. Er is vervolgens keuze uit een scala van hulpverlening waarbij wordt gekeken naar de zorg die specifiek nodig is voor de persoon met depressie. Voorbeelden van behandelingen zijn:

  • Steunende gesprekstherapie: In de steunende gesprekstherapie worden eenvoudige ondersteunende adviezen gegeven worden. Adviezen kunnen bijvoorbeeld gaan over middelgebruik (drugs en alcohol), over lichaamsbeweging, over rust, over wel/niet werken, over omgang met de omgeving, over het leefpatroon.
  • Psychosociale en maatschappelijke problemen aanpakken: Er kunnen omstandigheden en praktische problemen zijn die een depressie mede veroorzaakt hebben maar ook langer laten voortduren. Voorbeelden hiervan zijn conflicten op het werk, schulden, echtscheidingssituatie, een zeer benarde woonsituatie, toenemende vereenzaming of heimwee. De hulpverlener moet ook zicht krijgen op dit soort problemen en omstandigheden omdat het werken aan een oplossing onderdeel uitmaakt van de behandeling van depressie.
  • Psychotherapie: Psychotherapie is een methode of techniek om bij iemand met bepaalde emotionele of gedragsmatige problemen of stoornissen, die klachten te verlichten. Als het om depressie gaat, is het belangrijk om te weten hoe iemand met gevoelens omgaat, bijvoorbeeld met gevoelens beleven en emoties uiten.
  • Kalmerende middelen en slaapmiddelen: Bij de medicamenteuze behandeling van depressies kan ook gebruik gemaakt worden van slaapmiddelen (hypnotica) en middelen die de angst doen verminderen (anxiolytica). Het zijn stoffen die wat betreft de chemische structuur op elkaar lijken: de benzodiazepinen.