Longontsteking

Een longontsteking – ofwel pneumonie – is een ontsteking aan de kleine luchtwegen, met name de longblaasjes. Een longontsteking kan spontaan ontstaan of als complicatie bij onderliggende ziektes.

Een longontsteking wordt in medische taal ook wel pneumonie genoemd en komt zowel bij gezonde als bij (ernstig) zieke mensen voor. De ontsteking kan spontaan op doen of kan plaatsvinden als complicatie van onderliggende ziektes.

Bij een longontsteking is er een infectie gaande aan de luchtwegen, met name de longblaasjes en het omliggend weefsel zijn hierbij aangetast. Wereldwijd krijgen relatief veel mensen in hun leven een longontsteking, vaak als complicatie bij bijvoorbeeld een ziekenhuisopname. Nederland onderscheidt twee type longontstekingen; de HAP (hospital acquired pneumonia) en de CAP (community acquired pneumonia). De HAP is een longontsteking die in het ziekenhuis wordt opgelopen, de community-acquired pneumonia kan overal worden opgedaan.

Er zijn verschillende micro-organismen die een longontsteking kunnen veroorzaken, het meest berucht hiervan is de pneumokok. Verder zijn er virussen, gram-negatieve bacteriën en atypische verwekkers die een longontsteking kunnen veroorzaken. Bij de community-acquired pneumonia, bijvoorbeeld mensen die thuis een longontsteking oplopen, is vaak een virus de oorzaak. In het ziekenhuis wordt een longontsteking veelal veroorzaakt door bacteriën.

Bij een aspiratiepneumonie is er vaak een lichaamsvreemde vloeistof en/of object in de luchtwegen gekomen. Bijvoorbeeld bij verslikken of bij braken. Dit zorgt voor een lokale infectiereactie van het lichaam.

Oorzaken Longontsteking

Er zijn zeer veel micro-organismen die verantwoordelijk kunnen zijn voor een pneumonie (longontsteking). Onder de virussen is een influenza-soort vaak de oorzaak. Daarnaast het respiratoir virus of een adenovirus. De atypische verwekkers zijn Chlamydophila pneumoniae, Mycoplasma pneumoniae en Legionella pneumophila.

In een ziekenhuis zijn met name bacteriën de veroorzaker van een opgelopen pneumonie (longontsteking). Dit wordt dan ook gezien als een veel voorkomende complicatie van een ziekenhuisopname en kan het verblijf op een afdeling verlengen.

Zowel gram-positieve als gram-negatieve bacterieen zijn boosdoeners als het gaat om het verwekken van een longontsteking. Voorbeelden zijn respectievelijk Streptococcus pneumoniae en Staphylococcus aureus.

Aspiratiepneumonie
Een patiënt die bewusteloos raakt/is en gaat braken heeft een groot risico op het inademen van braaksel of speeksel. Dit wordt aspiratie genoemd en veroorzaakt in veel gevallen een aspiratiepneumonie. Tevens kan dit snel voorkomen bij patiënten met een slechte slikreflex, b.v. na een recent doorgemaakte beroerte.

Symptomen Longontsteking

Er zijn verschillende symptomen en verschijnselen van een longontsteking. Vaak is er sprake van een afwijkende lichaamstemperatuur (vaak verhoging/koorts, maar ook een te lage lichaamstemperatuur komt voor < 36 graden celcius).

Hieronder staan enkele verschijnselen die kunnen wijzen op een longontsteking;

  • Rillen, beven, koortsstuipen
  • Zweten
  • Verhoging/koorts
  • Hoesten
  • Vies slijm, vastzittend of loskomend bij hoesten
  • Pijn bij hoesten of ademen
  • Rochelen (bijgeluiden)
  • Vermoeidheid
  • Algehele malaise
  • Grieperig gevoel
  • Benauwdheid
  • Verminderde eetlust
  • Futloosheid

Indien je twijfelt of jij of jouw kind een longontsteking onder de leden hebt, neem dan altijd contact op met de huisarts.

Diagnose Longontsteking

De diagnose longontsteking kan op verschillende manieren worden aangetoond. Allereerst zal de (huis)arts naar de longen luisteren, het klachtenpatroon bekijken en ander lichamelijk onderzoek verrichten. Voorts kan er bij twijfel een sputumkweek (slijmkweek) worden afgenomen. Er zal dan wat slijm moeten worden opgevangen, die door een laborant onder de microscoop wordt bekeken op de aanwezigheid van ziekteverwekkers (micro-organismen).

Over het algemeen is dit genoeg om de aandoening aan te tonen. Er kan nog een x-thorax (rontgenfoto van de thoraxholte waarin de longen zich bevinden) worden gemaakt. Tevens kan er bloed worden afgenomen, bepaalde infectieparameters in het bloed zullen zijn verhoogd bij een (long)ontsteking.

Behandeling Longontsteking

Veel verwekkers van een longontsteking zijn gevoelig voor antibiotica. Een antibioticakuur zal alleen helpen tegen een bacteriële longontsteking. Bij twijfel welk soort verwekker de boosdoener is, zal er een antibioticakuur worden gestart. Het is overigens zeer belangrijk dat een dergelijke kuur volledig wordt afgemaakt om resistentie te voorkomen.

Bij een ernstige pneumonie (longontsteking) is soms een ziekenhuisopname vereist. Omdat de antibiotica dan via het infuus kan worden gegeven, dit geeft net iets meer kracht om de ziekte te lijf te gaan. Een longontsteking zal over het algemeen na twee weken volledig zijn genezen zonder restverschijnselen. Wel kan de patiënt nog enige tijd last houden van hoestbuien en kan de conditie nog enkele weken minder zijn dan normaal.