Hoge bloeddruk

Een te hoge bloeddruk is een lichamelijke risicofactor (geen ziekte) en geeft met name op de lange termijn kans op ernstige gevolgen.

Wat is een bloeddruk (tensie)?
De bloeddruk geeft getalsmatig aan, wat de druk is tijdens het rondpompen en het vullen van het hart. De bloeddruk bestaat uit een bovendruk (systole) en een onderdruk (diastole). De bovendruk geeft aan wat de druk is op het moment dat de linkerkamer het bloed in de grote lichaamsslagader pompt (aorta). De onderdruk geeft aan wat de druk is als de kamers zich weer vullen met bloed.

De pompwerking van het hart ontstaat door ritmische contractie en relaxatie van de kamers van het hart. Tijdens de contractiefase wordt in de ventrikels de druk zodanig opgebouwd totdat deze hoog genoeg is om de aortaklep (en rechts de pulmonaalklep) te openen. Tijdens de ejectiefase wordt het bloed dan ook daadwerkelijk in de aorta gepompt.

Tijdens de relaxatiefase daalt de druk in de ventrikels zodanig dat de druk in de boezems (atria) hoger wordt dan in de ventrikels, waardoor de kleppen tussen boezems en kamers zich openen. Tijdens de vullingsfase zal het bloed dan van de boezems naar de kamers worden gepompt.

Wanneer spreken we van een te hoge bloeddruk (hypertensie)?
In de loop der tijd zijn er normaalwaardes gecreeerd voor een ‘goede’ bloeddruk. Hierbij dient wel te worden meegenomen dat het gaat om een objectieve meting en dat een bloeddruk erg situatie- en persoonsgebonden kan zijn. Zo is bijvoorbeeld stress van grote invloed op de bloeddruk.
Een normale bloeddruk bij een volwassene (in principe ongeacht leeftijd!) is een bovendruk > 100mmHg en < 140mmHg, en een onderdruk > 70mmHg en < 90mmHg.
De meest ideale bloeddruk wordt gezien als 120/80 (bovendruk/onderdruk).

Meten van de bloeddruk
De bloeddruk wordt bij voorkeur met een geijkt meetapparaat aan de linkerarm gemeten. De reden hiervan is omdat de slagader van de linkerarm dichterbij het hart zit dan de slagader van de rechterarm. De persoon wiens bloeddruk wordt gemeten dient te zitten en niet te praten. Ook dient de persoon minimaal 10 minuten voor de meting te hebben gezeten voor een normale rustige hartfrequentie.

Oorzaken Hoge bloeddruk

De oorzaken van een te hoge bloeddruk zijn legio en het kan voorkomen dat niet alle oorzaken in onderstaande lijst staan vermeld. Wanneer de oorzaak niet gevonden kan worden spreekt men van primaire (essentiele) hypertensie. Wanneer de oorzaak wel bekend is wordt er gesproken van secundaire hypertensie.

Enkele veel voorkomende oorzaken

  • Aortaklepstenose
  • Overvulling (te veel vocht in het vaatstelsel)
  • Te veel zout eten
  • Atherosclerose
  • Obesitas
  • Nierfunctiestoornissen
  • Vernauwing van de aorta
  • Stress
  • Erfelijkheid
  • Medicatie
  • Roken
  • Cafeine-houdende stoffen

Symptomen Hoge bloeddruk

Een te hoge bloeddruk is in veel gevallen niet merkbaar door de patiënt. Er zijn echter wel symptomen die merkbaar zijn bij een hoge bloeddruk, o.a.:

  • Duizeligheid
  • Hoofdpijn
  • Bonkend hoofd
  • Wazig zien
  • Onrust / gejaagd gevoel

Maar in veel gevallen merkt de persoon in kwestie er helaas niets van en bestaat de hypertensie (te hoge bloeddruk) al geruime tijd voordat het wordt ontdekt. Daarom is het regelmatig thuis meten of laten meten van de bloeddruk van groot belang.

Diagnose Hoge bloeddruk

Een te hoge bloeddruk diagnosticeren is geen kwestie van eenmalige meting. Dit komt omdat een eenmalige meting slechts een momentopname is, en niets zegt over de gemiddelde bloeddruk gedurende de dag. Daarnaast is er ook het ‘witte-jassen’-syndroom, hiervan is sprake als een patiënt een te hoge bloeddruk heeft tijdens het meten in een ziekenhuis of huisartsenpraktijk, maar die thuis een normale bloeddruk heeft.

De diagnose hypertensie (te hoge bloeddruk) wordt over het algemeen gesteld op basis van een 24 uurs-meting met een holtertape. De patiënt/persoon krijgt een bloeddrukband om zijn arm en een draagbaar bloeddrukapparaat. Het apparaat wordt ingesteld om per tijdsperiode (vaak 1 keer per 15 minuten) de bloeddruk te meten. Hiermee wordt een gemiddelde bloeddruk bekeken van de 24 uur. Als blijkt dat de gemiddelde bovendruk en/of onderdruk te hoog is, zal gekeken worden naar de oorzaak en kan eventueel aanvullend onderzoek plaatsvinden.

Behandeling Hoge bloeddruk

Bij het behandelen van een te hoge bloeddruk moet er eerst worden gekeken naar de oorzaak. De oorzaak moet in dat geval allereerst worden aangepakt. Dit heeft dan ook de voorkeur boven medicatie. Enkele acties die allereerst kunnen worden gedaan zijn:

  • Zoutarm-dieet
  • Meer beweging en afvallen
  • Stress reduceren
  • Vochtbeperking (alleen als overvulling oorzaak is)
  • Stoppen met roken
  • Minder cafeine innemen

Een aortaklepstenose/hartklepafwijking kan operatief verholpen worden indien de patiënt daarvoor in aanmerking komt.

Indien de oorzaak niet wordt gevonden of niet kan worden weggenomen, zal er worden gestart met medicatie. Er zijn globaal gezien vier groepen medicijnen:

  • Betablockers
    Deze blokkeren de beta-receptoren met als gevolg tragere hartslag en lagere bloeddruk.
  • Diuretica
    De zogenaamde plasmedicatie om het teveel aan vocht in het vaatstelsel zoveel mogelijk kwijt te raken
  • Calciumblockers
    Werken relatief vaatverwijdend waardoor de weerstand waartegen het hart moet pompen lager wordt, met als gevolg daling van de bloeddruk.
  • ACE-remmers
    Blokkeren het angiotensine converterend enzym (ACE) waardoor er minder angiotensine 1 in het bloed vrijkomt. Angiotensine 1 wordt in het bloed als het aanwezig is, omgezet in angiotensine 2, welke zorgt voor hogere bloeddruk, snellere hartslag, vaatvernauwing etc.