Ziekte van Addison

De ziekte van Addison is een ziekte waarbij de bijnieren te weinig hormonen aanmaken. De ziekte van Addison kenmerkt zich door moeheid, een bruine verkleuring van de huid en een enorme trek in zout voedsel.

Wat is de ziekte van Addison?

De ziekte van Addison is een ziekte in de bijnieren en dan nog specifieker in de bijnierschors. In deze schors worden verschillende hormonen aangemaakt. Wanneer de bijnieren niet voldoende hormonen produceren ontstaat de auto-immuunziekte genaamd de ziekte van Addison. De hormonen die geproduceerd worden zijn Cortisol en Aldosteron. Cortisol is een belangrijk hormoon bij stress en inspanning en zorgt voor energie. Aldosteron is een hormoon dat zorgt voor de huishouding van vocht en zout in het menselijke lichaam. Bij een gebrek van deze hormonen ontstaat dus de ziekte van Addison. Bij een teveel van deze hormonen wordt het de ziekte van Cushing genoemd.

Oorzaken van de ziekte

De ziekte van Addison kan op verschillende manieren ontstaan. Vroeger was dit bijvoorbeeld door tuberculose, maar vaak ontstaat de ziekte als auto-immuunziekte wanneer het lichaam de bijnierschors ziet als onbekend weefsel. Ook kan de ziekte ontstaan vanuit andere infecties in de bijnieren, uitzaaiingen van kanker in de bijnieren, een operatie aan de bijnieren, bloedingen in de bijnieren of door het gebruik van medicatie. Veelvoorkomend is ook dat de ziekte ontstaat door het niet goed functioneren van de hypofyse. De hypofyse produceert hormonen en wanneer dit niet meer werkt zoals het hoort te werken kan de ziekte van Addison ontstaan.

Symptomen van de ziekte van Addison

Een kenmerkend symptoom van de ziekte van Addison is een hyperpigmentatie. Dit wordt gekenmerkt door een donkerdere huid dan normaal, maar ook wanneer de huid donkerder is bij bijvoorbeeld littekens en de lijnen aan de binnenkant van de hand. Verdere symptomen kunnen zijn:

Zoals eerder omschreven zorgt cortisol voor het lichaam in stressvolle situaties zoals ziektes, ongelukken of andere stressvolle situaties. Omdat er te weinig van het hormoon aangemaakt wordt, kan het lichaam in een shock raken. Dit wordt ook wel een Addisoncrisis genoemd. Een Addisoncrisis of shock kan uiteindelijk zelfs dodelijk zijn wanneer het niet direct behandeld wordt. De addisonshock ontstaat wanneer er uitdroging en een lage bloeddruk ontstaan door het teveel vasthouden van kalium in de nier. Een manier om deze shock snel te behandelen is een shot Hydrocortisol. Deze injectie vervangt het missende hormoon zodat het lichaam niet in shock raakt. Wanneer mogelijk is het handiger om het te voorkomen. Dit kan door het tijdig innemen van de juiste medicatie.

Diagnose van de ziekte van Addison

Wanneer de bruine verkleuring van de huid intreed, valt dit op en kan de ziekte snel gediagnosticeerd worden. Andere symptomen van de ziekte zijn vrij algemeen wat het soms dus erg lastig maakt om de diagnose de ziekte van Addison snel te maken.

Met een  bloedonderzoek kan de diagnose gesteld worden. Dit is echter verraderlijk; sommige bloedtests die de ziekte van Addisson zouden diagnosticeren kunnen een negatieve uitslag geven terwijl de ziekte toch aanwezig is. Daarom is het verstandig dit door een specialist te laten testen die de verschillende tests en hun beperkingen kent.

Behandeling van de ziekte van Addison

Helaas is er tot nu toe nog geen genezing van de ziekte van Addison mogelijk. Het is wel mogelijk om er een normaal leven mee te leiden en de ziekte te behandelen. De ziekte behandelen kan door middel van het slikken van vervangers van de hormonen waar in het lichaam een tekort aan is. Wanneer de medicatie goed afgesteld is op de patiënt, zullen alle symptomen ook langzamerhand verdwijnen. Er zijn verschillende medicijnen mogelijk. Hydrocortison is het meest toegankelijke geneesmiddel. Dit medicijn wordt ook voorgeschreven bij kinderen. Het is een vervanging voor het cortisol. Prednisolon heeft het voordeel dat het ‘s nachts doorwerkt, maar met deze medicatie is het juist moeilijker om de perfecte dosering te vinden waardoor het langer duurt voor de symptomen langzaam minder worden en uiteindelijk zelfs verdwijnen. Fludrocortison is juist weer een aldosteronvervangend medicijn. Wanneer de andere medicijnen nog niet voor voldoende verlichting van de symptomen zorgen wordt dit aangevuld met DHEA (afkorting voor Dehydro-epiandrosteron.).

Hoe meer een patiënt zelf op de hoogte is van de ziekte en wat te doen bij bijvoorbeeld stressmomenten, zal de kwaliteit van het leven toenemen. Wanneer er momenten van stress, flinke lichamelijke inspanning of stress komen is het nodig om meer medicatie in te nemen. Het is belangrijk om met de specialist te bespreken wat de juiste dosering is, ook tijdens de stressmomenten.

Het wordt ook aangeraden voor mensen die lijden aan de ziekte om een SOS-armbandje of -hanger om te doen waaraan zichtbaar is dat je lijdt aan de ziekte van Addison. Op die manier kan er snel ingegrepen worden.

Patiëntenvereniging

De patiëntenvereniging voor de ziekte van Addison is de Bijniervereniging NVACP. Zij behartigen de belangen van mensen met een zeldzame bijnieraandoening zoals de ziekte van Addison.

Tot slot

Al met al is de ziekte van Addison een ziekte waar je goed mee kunt leven op voorwaarde dat de dosering van de medicatie goed is afgestemd en je weet wat te doen wanneer je een shock krijgt.