Leukemie

Leukemie is een vorm van kanker aan het beenmerg en bloedcellen. Er zijn twee vormen van leukemie, de acute en de chronische vorm. Bij leukemie is er sprake van ongeremde deling van onrijpe bloedcellen.

Leukemie is een vorm van kanker aan het beenmerg, aangezien beenmerg betrokken is bij de dagelijks aanmaak van nieuwe bloedcellen wordt deze vorm van kanker ook wel bloedkanker genoemd. De bloedcellen worden normaal gesproken in het beenmerg aangemaakt, rijpen alhier uit en worden vervolgens losgelaten in de bloedcirculatie. Per dag worden er miljarden nieuwe bloedcellen aangemaakt in het beenmerg, tegelijkertijd sterven eenzelfde aantal bloedcellen per dag. Dit proces is nauwkeurig en wordt goed bewaakt door het lichaam.

Als er in het beenmerg een bepaalde bloedcel zich ongeremd gaat delen dan ontstaat er een teveel van dit type bloedcel in het beenmerg. Deze ongeremde celdeling van een bepaald type onrijpe bloedcel wordt leukemie genoemd. Leukemie kan overigens ontstaan in elk type bloedcel.

Verschillende soorten leukemie
Lymfatische leukemie komt het meest voor, bij deze variant is er sprake van ongeremde celdeling van onrijpe lymfocyten (lymfocyten behoren tot de groep leukocyten (witte bloedcellen) en zijn van groot belang voor het afweersysteem van het lichaam). Daarnaast is er myeloide leukemie, bij deze vorm ontstaan de leukemiecellen uit andere onrijpe bloedcellen (als rode bloedcellen of bloedplaatjes) binnen het beenmerg. Als het ziektebeeld relatief snel ontstaat en ontwikkelt (progressief) dan spreekt men van acute leukemie.

Oorzaken Leukemie

Over de oorzaak van leukemie is nog veel onbekend en er wordt dan ook nog volop onderzoek naar gedaan. Hoewel de kanker ontstaat door ongeremde celdeling t.g.v. genmutatie binnen de bloedcellen is er van erfelijkheid geen sprake. Aan de hand van de meest recente onderzoeken kunnen de volgende conclusies worden getrokken:

• Leukemie is niet besmettelijk, er is geen sprake van een virus of bacteriele infectie
• Deze vorm van kanker is niet erfelijk
• Er zijn geen risicofactoren (bijvoorbeeld roken, uitlaatgassen, voedsel of andere carcinogenen) die in verband kunnen worden gebracht aan het ontstaan van de ziekte
• Bij kinderen zijn er vrijwel nooit zaken die ouders hadden kunnen vermijden of anders hadden moeten doen

Symptomen Leukemie

Bij leukemie wordt er een overschot aan leukemiecellen aangemaakt die geen directe functie hebben in het bloed. Door de aanwezigheid van deze cellen ontstaat er een tekort aan functionele bloedcellen. Een tekort aan rode bloedcellen (bloedarmoede) leidt tot moeheid, algehele malaise, bleekheid, kortademigheid en duizeligheid. Een tekort aan witte bloedcellen (leukocyten) zorgt voor een verminderde weerstand en vergrote vatbaarheid voor infecties en virussen. Een tekort aan bloedplaatjes zorgt voor een verminderde stolling van het bloed, hierdoor ontstaan sneller blauwe plekken en genezen wondjes langzamer.

Soms is er bij leukemie sprake van opgezette lymfeklieren en vergrote lever/milt, in dit geval zitten er leukemiecellen op deze plekken.

Diagnose Leukemie

Als de patiënt bij de huisarts komt met enkele vage klachten die overeenkomen met de symptomen van leukemie, dan zal er allereerst een bloedonderzoek worden gedaan. Onder de microscoop zal de medisch microbioloog het bloed nakijken en de bloedcellen tellen en beoordelen. Om de diagnose definitief te stellen zal er een beenmergpunctie worden gedaan, hierbij gaan ze met een lange en dunne naald in het bot naar het beenmerg. Alhier zullen ze een punctie verrichten (enkele cellen opzuigen en meenemen).

Uiteindelijk zal vervolgonderzoek nodig zijn om het type leukemie vast te stellen en om het juist behandelingstraject te kunnen starten.

Behandeling Leukemie

Chirurgische behandeling van leukemie is geen optie, de aangedane bloedcellen kunnen niet chirurgisch worden verwijderd en ook aan het beenmerg kan niet geopereerd worden. Chemotherapie en radiotherapie zijn twee behandelingen met over het algemeen een goede succesfactor. Het beenmerg wordt bestraald zodat de tumorcellen – maar helaas ook de gezonde cellen – kapot gaan. Hierdoor zal de patiënt soms in qurantaine moeten i.v.m. een zeer lage weerstand.

Een vrij nieuwe therapie is de beenmergtransplantatie. Besmette beenmergcellen worden vervangen door gezonde beenmergcellen van een donor. Afgezien van afstotingsverschijnselen die kunnen optreden is dit een relatief succesvolle behandelingsmogelijkheid.